HANGİSİ HANGİSİ? (1/3)

Dünya üzerinde her milletin kendine özgü bir dili var. Dünyaya bakışlarını, yaşam tarzlarını, sosyokültürel anlamda değişimlerini, hatta gelenek ve göreneklerini gösteriyor. 

Dolayısıyla gerek kendi ana dilimizi gerekse yabancı dilleri daha iyi öğrenmek ve anlamak için kaynaklara ihtiyaç duyuyoruz. Özellikle yazıyla haşır neşir olanlar veya yeni bir dil öğrenmek isteyenler için bu başvuru kaynaklarının önemi tartışılmaz.

Biz onlara ‘sözlük’ diyoruz.

Yoğun bir çaba ve emekle ortaya çıkıyor. Alfabetik dizilimdeki her bir sözcükle bilgi dağarcığımızı parlatıyor. İşte bu nedenle yazılarımıza ışık olan sözlükler adeta birer hazine niteliğinde. 

Öğrenim yıllarımda bir süre elimden düşürmediğim Oxford İngilizce Sözlüğü de bunlardan bir tanesi. Gelin görün ki bu sözlüğün içine hapsolan dramdan ancak şimdilerde haberdar oluyorum.

İçindeki yaşanmışlığı, kalbinizi sızlatacak acıyı; sevgiden nefrete, kibirden, alçak gönüllüğe uzanan yoğun duygu karmaşasını ve hepinizi hayrete düşürecek sabrı hissettiğinizde bana hak vereceğinizden eminim.

Dünyanın en kapsamlı İngilizce sözlüğü unvanına sahip olan Oxford İngilizce Sözlüğü’nün; yıllar süren yazım yolculuğunda; hangi hayatları nasıl bir araya getirdiğine ise inanamayacaksınız.

Bu anlamda, Amerikalı yazar ve gazeteci Simon Winchester tarafından 1996 yılında kaleme alınan bir kitap var.

İsmi ‘’The Professor And The Madman – Deli ve Dahi’’.

Okuyanların hayran kaldığı kitap 2019 yılında aynı isimle uyarlanıp vizyona alınır.

Böylece bizler bu şahane sözlüğün ortaya çıkış öyküsüyle buluşmuş oluruz.

Okudukça, araştırdıkça artık anladım ki her bir hayat ardında pek çok gizem barındırıyor.

İşte bu sözlükteki o sıra dışı ilişki;  yaratıcı gücün ne denli keskin çizgiler taşıdığını, yaşanan acıların nelere sebebiyet verdiğini; insan aklının sınırlarının zorlanmasına neden olan olayların drama dönüşürken; tutkunun ve sabrın zorlu yolları nasıl aştığını gösteriyor bizlere.

Edebiyat tarihi böylesi bir esere sahip olurken ödenen bedeller hiç de kolay olmamış. Özellikle bazıları için…

Şimdi şaşırmaya hazırsanız sözcüklerin gücü sizinle beraber. Karşınızda tarihin en büyük sözlük projelerinden bir tanesi duruyor.

Hazırlanması tam 70 yıl süren sözlüğün editörü; kitapların büyülü dünyasına hayran, araştırmayı çok seven bir adam.

İsmi James Murray.

İskoçyalı.

Zor koşullar nedeniyle okul hayatını henüz on dört yaşında terk ettiği halde kendisini sürekli geliştiren, yenileyen Murray; özellikle İngilizcenin farklı lehçelerine odaklanır. Kitaplar yazar.

Bir süre sonra konusundaki donanımı, o sıralarda bir sözlük hazırlığında olan Oxford Üniversitesi Yayınevi’nin dikkatini çeker. Murray aldığı teklifi memnuniyetle kabul eder ve sözcüklerin gizemine bırakır kendisini.

Kurduğu ekiple beraber günleri aylara, ayları senelere ekler.

Sabırla, büyük bir titizlikle ve hiç bitmeyen azimle çalışır.

Gelin görün ki zaman acımasızdır. Onlar için neredeyse göz açıp kapayıncaya kadar hızla geçer. (devamı 2/3’de)

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

23.09.2020