ÜÇ MAYMUN FİGÜRÜ (1/2)

Bazı figürler var ki sözcüklerden daha çarpıcı.

Hepimizin bildiği üç maymun figürü de bunlardan bir tanesi.

Gözlerini, kulaklarını ve ağzını elleri ile kapayan üç maymun onlar.

Ortaya çıkış öyküleri ise hayli değişik.

Bunun için tarih sayfalarında epeyce geriye gitmek ve ülke kültürlerini araştırmak gerekiyor.

Uzmanlar üç maymun felsefesinin 8. yüzyılda Hindistan’da ortaya çıktığını savunur.

Sonraki yıllarda Budist rahipler tarafından Çin’e ve Japonya’ya taşınır.

Bu felsefede Vadjra düşüncesi baz alınır.

Vadjra aslında mavi yüzlü biraz ürkütücü bir Tanrı.

Üç gözü ve birçok eli var.

İnsanlara kötülüklerden uzak durma mesajı vermek adına; elleri ile gözlerini, kulaklarını ve ağzını kapatır şekilde resmedilir.

Bu felsefede halk Vadjra’dan çok korkar. Onu görmezlerse, duymazlarsa ve onunla konuşmazlarsa Vadjra tarafından rahatsız edilmeyeceğine inanırlar.

Çinliler’in bu felsefeyi nasıl karşıladıkları ve kültürlerinde nasıl yaşattıkları hakkındaki kaynaklar çok kısıtlı. Değişik yorumlar olsa da bilgiler net değil.

Japonlar ise felsefeye daha farklı yaklaşır. Kendi gelenekleri ile harmanlayarak geliştirir. Hatta mitolojiye bile dayandırır.

Kaynaklara göre eski Japon Koshin Folk geleneği esas alınır.

Bu felsefede davranışlarına göre isimlendirilen bilge maymunların her biri, bir önemli değeri simgeler.

Mizaru (görmeyen), Kikazaru( duymayan) ve Iwazaru (konuşmayan) anlamına gelir.

İki eliyle gözünü kapatan maymun Mizaru, etrafına kötü gözle bakmamayı;

Kulaklarını kapatan Kikazaru, kötü olan her ne varsa dinlememeyi;

Ağzını kapatan İwazaru, kötü söz söylememeyi öğütler aslında.

Kısacası söz konusu maymunlar ahlaki duruşun sembolü gibi kabul görür.

1636 yılında Japon tarihinin önemli sembollerinden biri olan ve ülkesinde iç savaşı bitiren Tokugawa anısını yaşatmak adına bir anıt yapılır. İşte o anıtın ön tarafındaki oyma figürler arasında ilk kez üç maymun figürüne rastlanır.

Bununla beraber Japonlar, kültürlerinde maymunları farklı bir yere koyar.

Örneğin tapınaklara giderek dua etmeyi alışkanlık haline getirdikleri özel bir günleri vardır ki ismi ‘Maymunlar Günü’dür.

Ayrıca astrolojide yıldız burçlarından bir tanesi maymun sembolü ile temsil edilir.

Tam bu noktada Japonların bir başka üç maymun inanışından daha söz edilebilir.

Bu inanışa göre; Sanshi ve Ten-Tei aracılığı ile insanların günahlarını görmemesi, duymaması ve bilmemesi sağlanır.

Sanshi; insanların bedeninde onunla beraber yaşayan ve yaşam boyu yaptıklarını yazan bir ruhtur.

Ten-Tei, Cennetteki bir Tanrı olarak düşünülür.

İnsanların yaptıkları kötülüklerden dolayı ceza alıp, lanetlenmelerini engelleyen ise inanışlarındaki üç maymun olur. (devamı 2/2’de)

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

25.01.2023