ZAMANI SATIN ALMAK

Mümkün mü?

Üstelik o kadar hızlı akarken.

Evet mümkün.

Eski yıllarda yaşamış ve geçimini zamanı satarak kazanan kadının hayat öyküsünü okuduğunuzda gerçekten şaşıracaksınız.

Ama önce saatin tarihteki yolculuğuna göz atalım.

İnsanoğlu MÖ 4000'lerde Mısırlıların; güneşin her gün belirli bir düzende doğup battığını keşfi sonucu; icat ettikleri güneş saati ile zamanı ölçmeye başlar.

Derken kum saati ve su saati bulunur.

İlk kurmalı saatler 1524 yılında Alman kilit ustası Peter Henlien tarafından üretilir.

Geçen yıllar içinde onu mekanik saat, sarkaçlı saat ve diğerleri izler.

Her yeni buluş insanoğlunu zamanın tam olarak ölçümüne bir adım daha yaklaştırsa da ne yazık ki yeterli olmaz. Kasaba ve şehirlerdeki kamu saatleri farklı zamanları gösterdiği için karışıklıkların önü bir türlü alınamaz.

Hal böyle olunca saat endüstrisi gelişir elbette, ancak kaliteli olsa da standart bir saate ayarlı değilse (herkesinkiyle aynı saati göstermiyorsa) bir anlamı kalmaz.

Oysaki doğru zamanı bilmek özellikle dakik insanlar için o kadar değerlidir ki, işte bu durum ‘zaman endüstrisi’ denilen yeni bir kavramın ortaya çıkmasına vesile olur.

19. yüzyıl Londra’sında İngiliz bir aile bu ihtiyaçtan yola çıkarak geçimini sağlar.

Belville ailesi ve kızları Ruth Belville’in ilginç hikayesi böyle başlar.

Ta ki bu işe adeta ömrünü veren, emekli olana kadar devam eden Elizabeth Ruth Naomi Belville, annesi Maria Elizabeth ve babası John Henry zamanı satmaya başlayana değin.

Yıllar içinde Belville ailesinin kendilerine bağladıkları müşteri sayısı giderek artar.

Baba John Henry Belville, 1836 yılında 200 müşteriye doğru zamanı bildirmek amacıyla her sabah iş yeri olan Greenwich Gözlemevi’ne gider.

Saatini Greenwich Ortalama Saati’ne (GMT) göre ayarlar.

Akabinde hemen arabasıyla yola çıkarak abone olan müşterilerin saatlerini ayarlamaya koyulur. Greenwich Ortalama Saati’ni (GMT) referans olarak alan trenler, gemiler, gazeteler, işletmeler ve fabrikalar gibi.

Bu iş baba John Henry’nin 1856 yılında ölümüne kadar devam eder.

Eşini kaybeden Maria Belville işin aksamasını istemediği için hemen devreye girer.

1892 yılında 80’li yaşlarında emekli olana kadar da işi başarıyla sürdürür.

Annesinin emekliliğinin ardından bu defa işi kızları Ruth Belville devralır.

Bu süreci daha iyi yapabilmek adına, Maidenhead’deki evinden ayrılır ve Londra’ya, oradan da Greenwich’e gider.

Orada sarp tepeden yukarı, zamanı öğreneceği Kraliyet Gözlemevi’ne (Royal Observatory) doğru yürür.

Zamanı öğrendikten sonra hemen tepeden aşağı iner.

Ardından zamanı bilmesi gereken Londra’daki iş yerlerini ziyaret eder.

Bu nedenle de çevresi Ruth Belville’ye ‘Greenwich Time Lady - Greenwich Saati Kadını’ ismini verir.

Zamanın tam ve doğru olarak bilinmesi; gazeteler, tren istasyonları, gemiciler, fabrikalar ve diğer işletmeler için önemlidir.

Bunlara ek olarak tam zamanı öğrenmeyi seven zengin müşterileri de listeye eklenir.

Ancak saat ayarlama işindeki karlılık başkalarını da harekete geçirir. Hal böyle olunca Ruth Belville, çalışma hayatı boyunca bunlarla mücadele eder.

Teknolojinin değişmesi; telgrafla gönderilen zaman sinyalleri ve modern saatlerin yaygınlaşması Ruth’un işini baltalamaya başlar.

En büyük rakibi Standart Time Company (Standart Saat Şirketi), zamanı daha farklı bir yol olan telgraf sinyalleri ile ölçer.

Şirket müdürü St John Wynne tarafından işini yapabilmek için kadınlığını kullandığı iması ile suçlanır.

O dönemlerdeki bu ağır suçlama büyük bir skandala sebep olur ama  Ruth Belville, bu skandaldan başarıyla çıkar.

Üstelik baştaki bu olumsuz durum, Belville’in ününü daha da artırır.

Hayatı boyunca aralıksız çalışan, Londra sokaklarında gezip zamanı satan Ruth Belville, 1940 yılında annesi gibi 80’li yaşlarındayken emekli olur.

Sağlıkla sürdürdüğü yaşamına 89 yaşında sessizce veda eder.

Geriye, zamana meydan okuyan çalışkanlığını ve sabrını bırakarak.

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

30.05.2025

Kaynaklar: https://listelist.com; https://tr.wikipedia.org; https://www.rmg.co.uk.