DIŞLANMA

Özellikle çocukluk ve gençlik dönemlerinde sıklıkla yaşanan toplumsal gerçeklerden bir tanesi dışlanma.

Anlamı, toplum dışına itilmek; daha geniş ifadeyle sosyal bütünleşme çabasının engellerle karşılaşması demek.

Aslında son derece ciddi bir travma.

Üstelik bir toplumda algılanan normlardan sapma gösteren hemen herkesin, bu gerçekle burun buruna gelme olasılığı var ne yazık ki.

Kendisini dışlanmış hisseden bir insan ise her türlü kandırılmaya açık bir halde. Hele ki kendine güveni yoksa, kendisini zayıf ve güçsüz hissediyor ve sevmiyorsa.

Bu oldukça önemli konu üzerinde pek çok deney ve araştırma yapılmış.

Bunlardan bir tanesi de;  Indiana'daki Purdue Üniversitesinde görev yapan psikoloji profesörü Kipling D. Williams’a ait.

Tesadüfen kendisinin bizzat yaşadığı bir olay araştırmalarını tetikler.

Günlerden bir gün profesör Kipling, ders vermek için üniversiteye giderken bir parkın içinden geçer.

Tam o anda kendisine doğru gelen bir frizbiyi ani bir refleksle havada yakalar ve oyunu oynayan üç çocuktan birine fırlatır.

Böylece kendisini bir anda oyunun içinde bulur.

Keyif aldığı bu durum devam ederken bir süre sonra çocukların frizbiyi kendisine fırlatmaktan vazgeçtiğini görür.

Artık çocuklar kendisi yokmuş gibi kendi aralarında oynamaya dönmüşlerdir.

İşte o anda profesör dışlandığını hisseder.

Bir süre bu durumu komik bulsa da tekrar oyuna katılacağı umuduyla bekler. Gelin görün ki çocuklar adeta onu görmezden gelir.

Yılların psikoloji profesörü bu birkaç dakikalık süre boyunca yaşadığı üzüntüye ve duygusallığa şaşırır.

Böylece insanın dışlanmaya ne kadar duyarlı olduğunu fark eder.

Bu deneyim sırasında beynin verdiği tepkileri incelemeye karar verir. Parktaki oyunun bir benzerini deneklere bilgisayar ortamında oynatır.

İsmini de ‘Siber Top’ olarak koyar.

Yaptığı incelemeler sonucunda insanların dışlanmaya neden bu denli duyarlı olduklarını çözer.

Dışlanma yaşayan kişi o anda kendisini bulunduğu ortama yabancı hissederken; bu acı his beynin önemli bir kısmını harekete geçiriyor. Kanla besleyip ihtiyaç duyulan glikoz ve oksijeni oraya taşıyor.

Bu nedenle dışlanan çoğu kişi teselliyi yiyeceklerde  buluyor.

Profesör Kipling Williams, dışlanma durumunda kişinin verdiği tepkinin istem dışı olarak geliştiğini belirtirken; bu hassas konunun hafife alınamayacak kadar önemli olduğunu vurgular.

Dışlanan kişi bu hissi yaşadığında; mücadele etme yeteneğini kaybediyor.

Kendini çaresiz ve depresif hissediyor.

İnsanlara kendisini yeniden kabul ettirme arayışına giriyor.

Onlar gibi olmaya, onların istekleri kafasına yatmasa da yapmaya, sorgusuz sualsiz emirlere uymaya son derece yatkın hale geliyor.

Üstelik olası tehlikelere açık hale geldiğini fark edemiyor.

Uzmanlar bu durumun sürü psikolojisindeki ortak davranışların göstergesi olduğunu belirtiyor.

Bir anlamda sürünün içinde kalmaya ve varlığını sürdürmeye yönelik koşullandırmanın ayak sesleri duyuluyor.

Tüm bunlarla baş edebilmek için özgüvenli, kendisini seven, kendisine güvenen bireyler olarak yetişmek ve yavrularımızı bu koşullarda yetiştirmek son derece önemli.

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

16.12.2022

Kaynaklar: https://tr.wikipedia.org.