Bu yazımda mantık ustası bir filozofun hepimizi şaşırtıp düşündürecek iki paradoksu var.
Bir
parça aykırı düşünmeye ve şaşırmaya hazırsanız felsefe tarihinin tozlu
sayfalarını beraberce aralayalım.
Elealı
Zenon (Zeno) bir Yunan filozofu.
Doğa
filozoflarından birisi olarak kabul edilen Parmanides tarafından kurulan Elea
Okulu'nun bir üyesi. O nedenle bu isimle anılıyor.
Tam
bir mantık ustası.
Karşıtlıkları
kullanarak gerçekleştirilen akıl yürütme biçimi olan; diyalektik düşüncenin en önemli
geliştiricilerinden biri.
Zenon'un
temel düşüncesi; dünyanın akıl yürütme, mantık ve matematik ile daha kolay anlaşılabileceği
üzerine.
Hareketin
ve zamanın doğasını sorgulamak amacıyla ileri sürdüğü önermeler, felsefe
tarihinin en önemli paradoksları arasında yer alır. Hareketi ve değişimi sorgular.
Değişimi bir yanılsama olarak formüle eden felsefesini güçlendirir.
Zenon’un hocasının felsefesi ile alay edenleri susturmak amacıyla geliştirdiği paradokslarının en ünlü iki tanesi; Aşil paradoksu ve Ok paradoksu olarak bilinir.
İlk
şaşırtıcı paradoksta, su tanrıçası bir anne
ile ölümlü bir kral babadan doğan yarı tanrı Aşil yer alır.
Aşil,
Yunan mitolojisinin en önemli kahramanı ve tarihin en büyük savaşçısı olarak
kabul edilir.
Yunan
mitolojisine göre, annesi tarafından ölümsüzlük sağlamak amacıyla baş aşağı tutularak
nehrin sularına batırılır. Ancak Aşil'in topuğu, annesi tarafından tutulduğu
için suyla temas etmez. Bu nedenle tam ölümsüzlüğü kazanamaz.
Üstelik
Aşil'in topuğu, bedeninin en zayıf ve savunmasız noktası olarak kalır.
Peki
bu isim size sağlıkta neyi hatırlatıyor?
Bedenimizde
yürüme, koşma ve zıplama gibi aktiviteler sırasında; baldır kaslarının
kasılmasını topuk kemiğine ileterek ayak bileğinin hareket etmesini sağlayan
bir tendon var. Alt bacağın arkasında yer alan bu tendona, o yıllardan
esinlenerek Aşil tendonu deniyor. Bu tendon yaralandığında ise, ayak bileğinde
hareketlilik büyük ölçüde kısıtlanıyor. Tıpkı Aşil’de olduğu gibi.
Aşil
paradoksunda Zenon bir örnekleme yapar. Böylece değişimi bir yanılsama olarak
ele alıp kendi felsefesini güçlendirir.
Bu paradoksta ünlü Yunan Koşucusu Aşil, hayvanlar aleminin en yavaş temsilcisi kaplumbağa ile yarışır.
Bir
yanda hızlı bir koşucu.
Diğer
yanda sırtındaki evi ile yavaş yavaş adım atan bir kaplumbağa.
Şartları
biraz olsun dengelemek adına Zenon, kaplumbağanın biraz daha önde koşuya
başlamasını ister.
Böylece
yarış başlar.
Zenon
burada son derece hızlı koşan Aşil’in, hiçbir zaman kaplumbağayı geçemeyeceğini,
bunun mantığa aykırı olduğunu savunur.
Nasıl
mı? (devamı 2/2’de)
Sevgiyle
kalın.
Belgin
ERYAVUZ
15.07.2024
Merhabalar.
YanıtlaSilTruva; Aşil, Hektor, Paris, Menelaos, Agamemnon, Briseis, Helene, Priam, vs. benim ilgi alanımda olan bir tarihtir.
Paylaştığınız Yunan filozofu Zenon'un Zıt veya karşıt düşünceler, kavramlar veya güçler arasındaki etkileşimi ve bu etkileşimin sonucunda yeni bir sentezin nasıl oluştuğunu inceleyen bir düşünme ve tartışma yöntemi olan diyallektiği geliştirdiğini duymuştum. Ama bu konuda bir ilerleme sağlayamadım. Felsefe, her ne kadar ilgi duyduğum bir alan olsa da bu dalda çok çalışmak gerekiyor.
Bu yararlı paylaşım için teşekkür ederim. Emeğinize ve gönlünüze sağlıklar dilerim.
Selam ve saygılarımla.
Merhabalar,
SilNe güzel bir tesadüf olmuş bu yazıyı ele almam. Evet haklısınız Yunanlı Zenon'un bu konuda çalışmaları olduğunu araştırma sırasında ben de okudum. Aslında hocasına inatla bu konuya yoğunlaşmış. Çok karşı çıkan olduğu halde tezlerini ardı ardına ileri sürmüş.
Oyyyy haklısınız felsefe çok derin ve her defasında insanı şaşırtan bir sürü konuya sahip.
Ben çok teşekkür ederim benimle fikirlerinizi paylaştığınız, buna zaman ayırdığınız için))
Biliyor musunuz artık karşımızda bu tarz konular hakkında konuşacak, beyin fırtınası yapacak kişi sayısı hayli azaldı. Bu nedenle yorumlarınız benim için kıymetli.
Selamlar ve saygılarla.
Merhabalar.
YanıtlaSilPaylaşım yaptığınız sayfada metinlerin arasında resimleri, sağlı sollu bir sorunla karşılaşmadan nasıl yerleştirebiliyorsunuz merak ediyorum. Ben kaç kez denedim sizinki gibi yerleştiremedim. Siz özel bir teknik mi uyguluyorsunuz, yoksa, sadece resmi sola yerleştir, ya da sağa yerleştir komutlarıyla yapınca böyle denkli ve güzel bir şekilde yerleşiyor mu?
Vereceğiniz bilgiler için teşekkür ederim.
Selam ve saygılarımla.