KUPKURU TOPRAKTA YAŞAYAN BALIK

Bazı bilgiler kalıplaşmış bir hal alıyor beynimizde. Örneğin sudan çıkar çıkmaz ölen bir balığın, kuru bir toprakta yaşayabileceği aklımızın ucuna dahi gelmiyor. Var olduğunu anlatan yazıları okuduğumuzda kafamızın içinde pek çok soru işareti dolaşmaya başlıyor. Ancak gün geçmiyor ki doğa ve canlılar hakkında öğrendiklerimiz bizleri şaşırtmasın.

İşte geçenlerde karşıma çıkan bir videoyu izlerken tam da böylesi bir şaşkınlık içindeydim. Önce inanamadım. Sonra araştırıp detaylarına baktığımda canlıların yaşam döngüsü içindeki çabalarına ve doğanın getirilerine; yine yeniden hayran kaldım.

Şimdi gelin kupkuru toprakta yaşayan bu muhteşem balıklara yakından bakabilmek için; Afrika kıtasına doğru yol alalım.

Suya hasret topraklarıyla Afrika’da yaşam her canlı için oldukça zor.

Burada insanlar dahil her canlı hayatta kalmak ve neslini sürdürmek adına pek çok değişime uğruyor.

Yazıma konu olan balıklar bir “Protopterus’’ cinsi.

Tropikal bölgelerde yaşayan tatlı su balıklarından.

Akciğerli balık olarak da bilinen bu balıklar ’amfibiler’ grubuna dahil.

Amfibiler canlıların sabit bir vücut sıcaklıkları yok. Bulundukları çevrenin sıcaklığını alıyorlar. Kısacası soğukkanlı hayvanlar.

Deri yapıları nedeniyle nemli koşullarda yaşamak zorundalar. Yoksa derileri hemen kuruyor ve ölüyorlar; tıpkı kurbağalar gibi.

Bu nedenle de suya yakın yerleri tercih ediyorlar.

Afrika’daki akciğerli balıklar da bu yüzden göl ya da nehir yataklarında yaşıyorlar.

Normal şartlarda solungaç solunumu yapıyorlar. Şartlar zorladığında, ihtiyaç duyarlarsa hava solunumuna geçebiliyorlar. Yani çift solunum yapabilme özellikleri var.

Yaklaşık 80 cm boyları var.

Renkleri zeytuni yeşili.

Diğer balıklar gibi pulları var, ama derisinin içinde saklı.

Orta yüzgeçleri kuyruğunun çevresinde bir tek yüzgeç biçiminde birleşiyor. Uzun çift yüzgeçleri ise ayak görevi görüyor adeta ve dipten destek almasına yarıyor.

Yağmur mevsiminde göllerde yüzüyorlar. Ancak sıcak yaz günleri ve kuraklık dönemi başlayınca; başka balıklar gibi bulundukları yerden ayrılmıyorlar.

Peki ne yapıyorlar dersiniz?

Yeniden yağmurla buluşuncaya kadar hiç hareket etmemeyi seçiyorlar. Bir nevi kendilerini yaz uykusuna hazırlıyorlar.

Önce kuraklıktan korunmak adına çamurun içine dalıp ağızları ile bir yuva kazıyorlar. Sonra tıpkı ipek böceklerinin yaptığı gibi; salgıladıkları madde ile bir koza yapıp, içine kapanıyorlar.

Bu kozanın içinde oluşturdukları soluk tüpü yardımıyla nefes alıyorlar. Bunun için kozalarını yüzeye oldukça yakın yerlerde hazırlıyorlar.  

Uygun koşullar tekrar oluştuğunda yeniden uyanmak adına kupkuru toprakta sabırla bekliyorlar.

Afrika’daki bu balıkların benzerlerine; yine sıcak iklimlere sahip Avustralya ve Güney Amerika’da da rastlanıyor.

En büyük düşmanları timsahlar. Ancak yerli halkın da severek tükettiği bir balık türü olduğu paylaşılan bilgiler arasında.

İşte böyle; doğanın acımasız şartları karşısında, sabırla yaşama tutunan balıkların gerçek öyküsü. Evrim sürecinin su ile kara arasındaki narin halkaları onlar. Var olsunlar.

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

14.01.2018

Not: Bu harika balıkların videosunu izlemek isteyenler kaynak bölümüne bakabilirler.

Kaynaklar: https://www.wattpad.com; https://www.youtube.com.