KURT İLE KUZU

Yazımın başlığı öyle hissettirse de bu bir masal değil.

Geçmiş yüzyıllarda yapılan bir deney aslında.

Stres ve korkunun nelere sebebiyet verdiğini göstermesi açısından oldukça önemli.

Deneyin sahibi ‘erken tıbbın babası’ olarak bilinen önemli bir doktor.

İbn-i Sînâ ya da Batılıların söylemiyle Avicenna.

Kendisi aynı zamanda bir düşünür, astronum ve yazar.

"Büyük Üstat" ismiyle de tanınıyor.

Yaşadığı dönem İslam'ın Altın Çağı olarak bilinen; bilim, ekonomi, ve kültürün zirveye ulaştığı Orta Çağ dönemi.

İşte bu dönemde batı dünyası tarafından modern Orta Çağ biliminin kurucusu ve hekimlerin önderi olarak kabul edilir.

İbn-i Sina’nın tıp ve felsefe başta olmak üzere değişik alanlarda ses getiren yaklaşık 200 kadar kitabı var.

Yaptığı türlü deneylerle kendi dönemine ışık tutan İbn-i Sina; günlerden bir gün özellikleri birbirine tıpatıp benzeyen iki kuzuyu özel bir kafese koyar.

Yaşları, cinsleri ve kiloları aynı olan kuzular, itina ile aynı miktarda yem ve su ile beslenir. Yani her ikisi için de beslenme ve konfor şartları aynıdır.

Bir süre sonra kafesin yanına içinde kurt olan bir başka kafes daha getirilir. Ancak konumu öyle ayarlanır ki, kafesteki kurdu kuzulardan sadece bir tanesi görebilir.

Aradan aylar geçer.

Geçen süre içinde kuzuların ikisinin de serpilip büyümesi gerekirken; bir tanesi diğerine oranla daha güçsüz ve çelimsiz kalır. Bir süre sonra da çelimsiz olan kuzu hastalanıp ölür.

Diğer kuzu ise sağlıkla büyümeye devam eder.

Beslendiği ve iyi bakıldığı halde yaşamını kaybeden kuzu hangisidir dersiniz?

Her gün karşısında kurdu gören ve gördükçe korkusu artan kuzu.

Deneyin sonunda İbn-i Sina bir rapor hazırlar.

Ve o raporda kuzunun ölüm nedenini, yaşadığı stres ve korkuya bağlar. Böylece beyindeki olumlu ya da olumsuz düşüncelerin sağlık üzerindeki yadsınamayacak etkisini göstermiş olur.

O tarihlerden günümüze gelinceye kadar adım adım ilerleyen tıp bilimi bu deneyden her defasında yararlanır.

Şimdi buradan hareketle, zihnimizde bir şekilde beliren korku ya da stresin; beden sağlığımıza olası etkisini yeniden ciddiyetle düşünmemiz gerektiğine inanıyorum.

Neden mi?

Çünkü korku sırasında bedenimizin verdiği tepkiler inanılmaz.

Herhangi bir olay karşısında kendimizi tehlikede gördüğümüzde hissettiğimiz huzursuzluk duygusu, bir anda yerini korkuya ve kaygıya bırakıyor. Bu duruma tehlike gerçekse korku, sadece tedirginlik boyutunda ise kaygı diyor konunun uzmanları.

Peki korku sırasında bedende neler oluyor da bazı durumlarda yaşam sonlanıyor?

Korku anında bedenin verdiği tepkileri bilim insanları bakın nasıl açıklıyor?

İnsan önce irkiliyor. Bir anda beti benzi atıyor. Göz kapakları açılıp kapanıyor. Baş öne eğiliyor. Omuzların dış kenarları kasılıyor. Beden öne doğru eğilmeye başlarken, karın düzleşiyor. Dizler bükülüyor. Bir anda soğuk bir ter oluşuyor. Kalp atışı hızlanıyor. Ağız kuruyor.

Beyin ise panikliyor. Olay her ne ise görüntüyü belleğe kaydetmeye başlıyor. İşte o anda bilinçsiz bir tepki oluşuyor ki insan henüz üzerinde düşünemeden istem dışı bir şeyler yapıyor. Atlıyor. Eğiliyor. Yere yatıyor. Ya da olduğu yerde donup kalıyor. Bundan hemen sonra ise iki karşı tepki gelişiyor.

Kork-kaç-panik.

Kork-savaş-öfke.

Korktuğumuzda beyne giden sinyaller fiziksel ve duygusal tepki vermemize neden oluyor. Sinir sistemi hareket geçiyor. Ölüm ve yaşam enerjimiz aktive oluyor. Bu enerji sayesinde hayatta kalıyoruz.

Aramızda deneyimli olanlar, ne yapacağını bildiği için savaşıp kurtuluyor. Şansız olanlarımız içinse durum zorlaşıyor. Çünkü korku anında her birimiz farklı tepkiler veriyoruz. Önemli olan aktive olan enerjiyi hayatta kalmak adına kullanmak, bunun için de korkuyu kontrol edebilmek.

Son söz olarak, yaşam var olduğu sürece tehlike ve korku hep var olacak. Ancak unutmayalım ki direksiyon bizim elimizde. Korkuya söz geçirmemiz de.

Sevgiyle kalın.

Belgin ERYAVUZ

17.05.2023

Kaynak: http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr; https://dergipark.org.tr; https://dogruhaber.com.tr.